Πόσο μεγάλη σημασία αποκτούν αυτές οι 4 λέξεις του σημερινού τίτλου (που δεν επέλεξα τυχαία); Στα ελληνικά η έκφραση “If I were you…” μεταφράζεται «Εάν ήμουν εσύ…» και παρόλο που ακούγεται παράξενη, δεν είναι. Η φράση με μια πιο βαθιά ματιά, σημαίνει ότι κάνω την προσπάθεια να νιώσω ό, τι αισθάνεται ο συνάνθρωπός μου, είτε πρόκειται για πρόσωπο της οικογένειάς μου είτε για φιλικό ή συγγενικό πρόσωπο κ.ά. Με βάση την επιστημονική βιβλιογραφία η φράση «Εάν ήμουν εσύ…» περιγράφεται ως ενσυναίσθηση (empathy).
Έτσι λοιπόν, εσύ που διαβάζεις αυτές τις γραμμές πήρες μια μικρή γεύση της έννοιας «ενσυναίσθηση», ήρθε η ώρα να διαβάσεις τις σκέψεις μου γύρω από αυτό το θέμα, που με απασχολεί έντονα καθώς τον τελευταίο καιρό παρατηρώ κάτι και επιθυμώ να το μοιραστώ μαζί σου. Εδώ και λίγες εβδομάδες χρησιμοποιώ πολύ συχνά το αστικό λεωφορείο και αντιλαμβάνομαι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι υπερβολικά αγχωμένοι και κλεισμένοι στον εαυτό τους. Οι πιο πολλοί από αυτούς, είναι βυθισμένοι στις σκέψεις τους και με το παραμικρό θυμώνουν με αγνώστους, όταν για ασήμαντο λόγο κάποιο περιστατικό τους «ξεβολεύει». Νομίζω δεν χρειάζεται να μπω σε λεπτομέρειες, αλλά στην ουσία, που έχει να κάνει με το γεγονός ότι δεν θέλουμε να μπούμε στη θέση του άλλου και να καταλάβουμε την πραγματικότητα.
Θα αναφέρω μόνο το εξής απλό. Το αστικό λεωφορείο είναι διερχόμενο και κανονικά πρέπει να περνάει κάθε μία ώρα ακριβώς από την στάση. Αν για κάποιο απρόοπτο λόγο το αστικό καθυστερήσει ελάχιστα λεπτά, δημιουργείται εκνευρισμός από τους επιβάτες, λες και θα συμβεί κάτι φοβερό, αν φτάσουν δυο λεπτά αργότερα στον τελικό τους προορισμό. Και αναρωτιέμαι, γιατί να υπάρχει όλη αυτή η αναστάτωση.
Με αφορμή αυτό το περιστατικό και πολλά άλλα, μικρά γεγονότα της καθημερινότητας, επέλεξα το θέμα της ενσυναίσθησης για προβληματισμό. Έτσι, διατυπώνω τα εξής ερωτήματα:
- Τι θα έκανες, αν περπατούσες με τα δικά μου παπούτσια;
- Πώς θα αισθανόσουν στη θέση μου, εσύ που είσαι αποστασιοποιημένος από την κατάσταση που ζω;
- Γενικότερα, αξίζει να εκνευριζόμαστε, χωρίς πρώτα να ακούμε τον Άλλο, τον συνάνθρωπο;
- Πώς θα ήταν ο κόσμος μας, αν ακούγαμε τον Άλλο και νιώθαμε τα συναισθήματά του χωρίς να του ασκούμε κριτική;
- Πόσο σημαντικό είναι να καταλαβαίνουμε τη θέση του συνανθρώπου μας χωρίς να τον λυπόμαστε, αλλά δίνοντάς του κίνητρα για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που τον ταλανίζουν;